Portfolioa (III) Hizkuntza ereduak dantzan 3.2

1-“Urduri”, Anjel Lertxundi (Hitz beste saila), Berria 2005eko martxoaren 24a

2-“Hizkuntz ereduen politika koloka utzi du Jaurlaritzaren azterketak”, Anakoz Amenabar, Berria 2005eko apirilaren 26a 

3-“Kartak mahaiaren gainean daude”, Asier Iturriagaetxebarria (Analisia), Berria 2005eko apirilaren 26a 

4-“Sindikatuak, aldaketaren alde”, A. Solabarrieta, J. Goikoetxea, Berria 2005eko apirilaren 27a 

5-“Garai hartako premien ondorioa”, Asier Iturriagaetxebarria, Berria 2005eko apirilaren 29a 

6-“Goliaten aurka borrokan”, Asier Iturriagaetxebarria, Berria 2005eko maiatzaren 1a

7-“Eskolatik haratago doan arazoa”, Asier Iturriagaetxebarria (Analisia), 2005eko maiatzaren 1a

8-“Atzerritarrentzako kontzentrazio eskolak”, Iñigo Bilbao, Berria 2005eko maiatzaren 5a
 

Bosgarren artikuluak ereduen sistemaren historia egitea du asmo. Horretarako, kazetariak ereduen sorreran parte hartu zuten eragile batzuk elkarrizketatzen ditu. Artikulu hau oso interesgarria da ulertzeko nondik gatozen. Izan ere, artikuluan adituek garai hartako giroa eta eztabaidak ekarri dituzte gogora, baita ereduak sortzeko erabilitako argudioak ere. 
Oso interesgarria da ikustea zelan errealitateak gainezka egin diola garai hartako eztabaidari. Gizartearen joerak gainditu ditu garai hartako aurreikuspen guztiak. Hori dela eta, nik uste dut badela garaia ereduen sistema bertan behera lagatzeko. Ereduek kraska egin dute, porrot, eta ikerketak argi asko erakutsi du. Eragile gehienak ere ados daude, baina zer sistemari jarraitu behar dion eskola ez dute adosten.

Seigarren eta zazpigarren artikuluek mahai gainean ipintzen dute hezkuntza elebidunaren arazorik potoloenetako bat. Izenburua aski adierazgarria da: “Goliaten aurka borrokan”. Artikuluek gune erdaldunetan irakaskuntza euskaldunak dituen arazoak dituzte aipagai. Barakaldoko bi ikastetxeko arduradunak, Bilboko ikastetxe bateko arduradun bat eta Markinako beste bat elkarrizketatu dituzte. Arduradun hauek euskara ikasteko eta irakasteko zailtasunez mintzo dira.
Hauen hitzetan nabarmen agertzen da gizarteak duen garrantzia. Izan ere, ez da kasualitatea ikerketaren emaitzak hobeak izatea gune euskaldunetan erdaldunetan baino. Gune erdaldunetan euskara ikastea nekezagoa eta motelagoa dela argi dago. Izan ere, gizarteak ez du laguntzen, kaleko giroa erabat erdalduna delako. Gainera, umeek sarritan euskara ikastetxearekin baino ez dute identifikatzen. Barakaldon (eta beste zenbait lekutan) ez da beharrezkoa euskara gizartean barneratzeko eta horrek arazoak dakartza.
Bi artikulu hauek hauxe ekarri didate gogora: hizkuntza ikasteko modurik eraginkorrena erabiltzea dela, hau da,  erabiltzearen poderioz ikasten direla ondoen hizkuntzak. Beraz, gune erdaldun batean bizi den umeak etxean eta kalean euskara erabiltzen ez badu, zelan demontre ikasiko du? Oso zaila da eskolan ikasitakoarekin bakarrik moldatzea, ez du erraztasunik izango, ezta jariotasunik ere.
Hortaz, berriro ere gizarteak hizkuntzaren ikaskuntzan eta irakaskuntzan duen garrantzia agerian geratu da. Gizarteak du gakoa, eskolaren laguntzaz beti ere. Baina gizartea da tira egin behar duena, eskolaren bizkarrean ezin da utzi lan guztia. 

Zortzigarren eta azken artikuluak, berriz, etorkizun hurbil batean irakaskuntza elebidunak izango duen arazo potolo bati heltzen dio. Ereduen kontura egindako artikulu sortan Berria egunkariak, batez ere, B eta D ereduei egin die jaramon. Azken artikulu honetan, aldiz, a ereduko ikastetxe bati erreparatu dio.

Ikastetxe hori kontzentrazio ikastetxea da, hau da, bertan sartzen dituzte ikasturtean zehar matrikulatzen diren etorkinen seme-alabak. Ikastetxe hori a eredukoa da eta ghetto modukoa da (ikasleak ez dira auzokoak, jatorriaren arabera egiten dituzte lagun taldeak, eta abar). Bizkaiko Guraso Elkarteko arduradunaren hitzetan, guraso atzerritarrek ez dute informazio nahikoa ereduen gainean eta horrek bultzatzen ditu umeak bertakoak matrikulatzen ez diren eredura matrikulatzera.

Etorkinen seme-alabak a eredura bultzatuak direla sumatzen dut. Gainera, sarritan nik uste dut bultzatzen dituenak ez-jakintasunetik egiten duela eta ez jukutria politikotik edo euskararen aurkako jarreretatik. Hezkuntza elebidunaren gainean aurreiritzi askotxo daude oraindik orain. Aurreiritzi gehienak fundamenturik gabekoak dira, ez daukate oinarri sendorik. Hori dela eta, bada garaia hezkuntza elebiduna (edo eleaniztuna) babesteko eta aurreiritzi horiek guztiak baztertzeko. Horregatik, nik uste dut sozializazio lana egin behar dugula, hezkuntza elebidunaren onurak sozializatu behar ditugula, alegia.

Horregatik, oso garrantzitsua deritzot irakasleak horrelako gaietan ere trebatzeari. Irakasleek ere jakin behar dituzte gure hezkuntza sistemaren nondik norakoak, hizkuntza gutxiagotu batean irakastearen abantailak eta erronkak. Hori dela eta, garrantzi handikoa da, nire ustez, honen moduko ikasgaiak txertatzea irakasleon formazio arautuan, ahaztu barik etengabeko formazioak duen papera.